Jesteśmy w powiecie grodziskim, w gminie Żabia Wola. Nad Pisią Tuczną. Pierwszym przystankiem na naszej drodze jest wieś Skuły, a w niej drewniany kościół pod wezwaniem Świętych Apostołów Piotra i Pawła z XVII wieku oraz - także drewniana - XIX-wieczna dzwonnica.
W pobliżu Skuł – we wsi Skulskie Dęby - możemy podziwiać 200-letni las dębowy.
Kolejną wsią, którą warto odwiedzić na tej trasie, są Petrykozy. W XVIII-wiecznym dworku, w zaadaptowanych piwnicach i na strychu, Wojciech Siemion umieścił tu bogate zbiory dawnej sztuki ludowej i dzieła współczesne, które stanowią Wiejską Galerię Sztuki. Obok dworku znajduje się mały skansen z wiatrakami, wiejską chatą i ludową karczmą. Żeby zwiedzić wystawę, trzeba się wcześniej umówić z właścicielem dworku.
Wśród malowniczych sadów i rozległych lasów sosnowych kryje się Biała Rawska. W X wieku była głównym ośrodkiem misyjnym Mazowsza. Zachowała kościół św. Wojciecha z obrazem Matki Bożej Łaskawej, według legendy – darem królowej Bony, oraz polichromią ze scenami z historii Polski i kościoła. Na skraju parku znajdziemy XIX-wieczny neogotycki pałac.
Skarbem tej ziemi jest zabytkowa wąskotorowa sieć kolejowa: Rogów - Rawa Mazowiecka - Biała Rawska (19 km na terenie gminy). Ku uciesze turystów, rogowska wąskotorówka znowu jedzie w dobrym kierunku.
Zobaczhttp://www.bialarawska.pl/
Większą miejscowością na terenie południowo – zachodniego Mazowsza, którą warto odwiedzić, jest Rawa Mazowiecka. Turystów zapraszają Muzeum Rawy Mazowieckiej (czynne od wtorku do soboty, tel. 0-46 814 45 69) z kolekcją etnograficzną i archeologiczną, a także zamek książąt mazowieckich, zbudowany w XIV wieku z polecenia księcia Zimowita III. O Zimowicie powiadano, że kazał on zamordować swoją podejrzaną o niewierność żonę i jej kochanka, z tym, że ów śmiałek okazał się być... przebraną za mężczyznę niewiastą.
Przy rawskim rynku znajdziemy też pojezuicki kościół i zabudowania dawnego klasztoru, w którym kształcił się Jan Chryzostom Pasek, autor „Pamiętników”.
Zobaczhttp://www.rawamazowiecka.pl/
Ze Skierniewic możemy zboczyć nieco na południowy zachód, by dotrzeć do Lipiec Reymontowskich, słynnych za sprawą uhonorowanej Nagrodą Nobla powieści Władysława Reymonta „Chłopi”.
Zobaczhttp://www.lipcereymontowskie.pl/
Jeśli natomiast pojedziemy ze Skierniewic na północny wschód, dotrzemy do Bud Grabskich i Bolimowskiego Parku Krajobrazowego z malowniczą Doliną Rabki (tel. 0-46 835 11 00).
Ze Skierniewic możemy też skierować się do Żyrardowa, gdzie urodził się i mieszkał Paweł Hulka–Laskowski, pisarz, filozof i tłumacz „Przygód dobrego wojaka Szwejka” Jarosława Haszka. Zwiedzimy tu Muzeum Okręgowe (otwarte od wtorku do niedzieli, tel. 0-46 855 33 13), ujrzymy także zabytkową osadę fabryczną.
Zobaczhttp://www.zyrardow.pl/
Z Żyrardowa mamy jedynie 10 km do Radziejowic, gdzie znajdziemy pałac Radziejowskich, a obok niego neogotycki zameczek obronny. W pałacu ma swoją siedzibę Dom Pracy Twórczej, ale można go zwiedzać, co warto zrobić dla bogatych wnętrz i obrazów Henryka Siemiradzkiego oraz Juliusza i Wojciecha Kossaków (zwiedzanie w sobotę i niedzielę). Pałac otacza piękny park, otwarty codziennie do zmroku. Spacer okazałą aleją lipową dobrze nam zrobi. W Radziejowicach często bywał Józef Chełmoński, który ostatnie lata swego życia spędził w nieodległej Kukluwce. Jego grób znajduje się na cmentarzu w Żelechowie.
Zobaczhttp://www.radziejowice.pl/
Podążając szlakiem małych a pięknych, z Grodziska Mazowieckiego możemy skierować się do Stawiska, miejscowości położonej między Milanówkiem, Brwinowem i Podkową Leśną. W Stawisku znajdziemy muzeum urządzone w dawnym domu Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów, a w nim - fortepian, na którym grywał Rubinstein, prace Witkiewicza i Chełmońskiego, poczujemy klimat dworku polskiego z początków XX wieku. To tu w czasie II wojny światowej chronili się uciekinierzy ze stolicy – Pola Gojawiczyńska, Czesław Miłosz, Jerzy Andrzejewski i inni.
Tuż obok – Podkowa Leśna. Osiedle willowe pojawiło się tutaj w latach dwudziestych XX w., kiedy skończyła się budowa kolejki łączącej Grodzisk Mazowiecki z Warszawą. Domy budowane tu były z wielką starannością o przyrodę – działki musiały pozostać zalesione, a budynki mogły sięgać jedynie pierwszego piętra. Ulice tu są tak zaprojektowane, by tworzyły kształt podkowy.
Zobaczhttp://www.podkowalesna.pl/
Atrakcje znajdziemy w pobliskich miejscowościach. W Żółwinie - XIX–wieczny dwór, w którym ostatnie miesiące życia spędził Ferdynand Ossendowski, pisarz i podróżnik. W Zarybiu - pałac w stylu narodowym z 1933 roku.
Następnym celem naszej wyprawy są Otrębusy. Po drodze mijamy Lasy Nadarzyńskie. Można się wybrać na pieszą przechadzkę albo skorzystać z usług jednej z okolicznych stadnin. W Otrębusach przyjezdnych kusi Muzeum Motoryzacji i Techniki (czynne od niedzieli do piątku, tel. 0-22 758 50 67), gdzie stoi m.in. ZIS kabriolet z 1932 roku, b. własność Stalina.
Z Otrębus jedziemy do dużego i przemysłowego Pruszkowa. Celem tej wizyty jest Muzeum Starożytnego Hutnictwa Mazowieckiego, prezentujące wyniki archeologicznych badań nad centrum metalurgicznym z epoki Imperium Rzymskiego. Na koniec zaś możemy odwiedzić Pęcice, a w nich - klasycystyczny kościół Świętych Apostołów Piotra i Pawła oraz pałac zbudowany dla Pawła Sapiehy. Z ogrodem zaprojektowanym przez Jana Christiana Szucha – twórcę warszawskich Łazienek.
Zobaczhttp://www.pruszkow.com.pl/
Na podstawie opracowania
Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego
Dzieje się w Polsce i na świecie – czytaj na i.pl
